śmierć jednego z żrantów

[monikapelczar@o2.pl]

Mam pytanie jeśli osoba poręczyła pożyczkę w pracy, a jeden z żyrantów umiera, to w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie będzie spłacał pozyczki to w miejsce zmarłego żyranta wchodzi mąż, dzieci i Oni muszą spłacić zaległość.

[JanT]

Mam pytanie jeśli osoba poręczyła pożyczkę w pracy, a jeden z żyrantów umiera, to w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie będzie spłacał pozyczki to w miejsce zmarłego żyranta wchodzi mąż, dzieci i Oni muszą spłacić zaległość.

Wg mnie nie; Wraz ze śmiercią żyranta poręczenie kończy się; Jeżeli do spłacenia pozostało niewiele to nie ma co sobie zawracać głowy; Jeżeli dużo to warto poprosić o pożyczkobiorcą o znalezienie drugiego żyranta. Czy pożyczkobiorca musi szukać nowego żyranta czy nie zależy od treści statutu.

[Gt_]

Przeanalizujmy sytuację - najbardziej drastyczny przypadek:
0. Pożyczka przekracza kwotę trywialną (tj. wkłady wszystkich zaangażowanych i koszty egzekucji)
1. Pożyczkobiorca wziął pożyczkę i przestał spłacać
2. Wezwano go do spłaty i powiadomiono poręczyciela

§ 36. Rozp. [Zwłoka w spłacie zadłużenia] W razie zwłoki w spłacie zadłużenia wobec PKZP, należy wezwać dłużnika na piśmie do uregulowania należności, wyznaczając termin spłaty. Kopię tego wezwania należy doręczyć poręczycielom. W razie niedokonania wpłaty przez dłużnika w wyznaczonym terminie, zarząd PKZP ma prawo pokryć to zadłużenie z wkładów poręczycieli.

3. Pożyczkobiorca nie spłacił w terminie, poręczyciel umarł.
4. Skreślamy pożyczkobiorcę

§ 11. Rozp. [Skreślenie z listy członków PKZP] Skreślenie z listy członków PKZP następuje:

(...) 4) na skutek uchwały zarządu PKZP, powziętej w wyniku niedopełnienia przez członka obowiązków określonych w § 8.)

tj. za nie przestrzeganie obowiązku spłaty rat tj.

§ 8. Rozp. [Obowiązki członka PKZP] Członek PKZP jest obowiązany:

(...) 3) przestrzegać przepisów statutu oraz uchwał organów PKZP.

czyli m.in. warunków regulaminu udzielania pożyczek /warunków spłaty itd.
5. Potrącamy cz. pożyczki z wkładów

§ 34. Rozp. [Skreślenie z listy członków PKZP] 1. W razie skreślenia z listy członków PKZP członka posiadającego zadłużenie, zadłużenie to podlega potrąceniu z wkładów. 2. Przy braku pełnego pokrycia z wkładu na spłatę zadłużenia resztę długu pracownik spłaca w ratach na zasadach ustalonych w umowie pożyczki.

6. Jeżeli dłużnik pozostaje pracownikiem obciążamy jego wynagrodzenie korzystając ze zgody na bezpośrednią windykację niespłaconej pożyczki u każdego pracodawcy wyrażonej w umowie, na wniosku o pożyczkę, regulaminie udzielania pożyczek, a jeżeli nie zadbaliśmy o taki zapis lub pracodawca odmawia obciążenia i żąda wyroku sądu lub zajęcia komorniczego to musimy przeprowadzić sprawę przed sądem. Za obsługę prawną powinien zapłacić pracodawca, zarząd wskazuje np. kancelarię prawną obsługującą pracodawcę lub np. członka zarządu:

§ 39. Rozp. [Reprezentacja] W razie konieczności wniesienia powództwa do sądu z powodu niespłacenia pożyczki przez członka PKZP, w imieniu i w interesie PKZP występuje upoważniony członek zarządu lub inna upoważniona przez zarząd osoba.

7. Jednocześnie z powyższym uznaje się poręczycieli zgodnie z ich poręczeniami - za dłużników.

§ 36. Rozp. (...) W razie niedokonania wpłaty przez dłużnika w wyznaczonym terminie, zarząd PKZP ma prawo pokryć to zadłużenie z wkładów poręczycieli.

Art. 881. KC [Odpowiedzialność poręczyciela] W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny.

8. Po pokryciu z wkładów poręczycieli pożyczka nadal nie została zaspokojona (czyli pożyczka minus wkłady pożyczkobiorcy minus wkłady pierwszego i drugiego poręczyciela (ten drugi poręczyciel już nie żyje)).
9. Resztę zobowiązania (dług) rozpisuje się "solidarnie" na poręczycieli.
10. Skreślamy zmarłego członka, który odziedziczył dług jako poręczyciel. Mamy więc teoretycznie zadłużonego członka, bez wkładów (bo już żeśmy z nich zaspokoili cz. pożyczki i teraz ten zadłużony członek zostaje skreślony z PKZP:

§ 37. Rozp. [Śmierć członka PKZP] W razie śmierci członka PKZP, jego zadłużenie nie podlega spłacie przez poręczycieli.

- dług tego członka, nie był poręczany, co jest dość jasne i zamyka drogę dla PKZP windykowania zarówno tego długu jak i ew. własnych pożyczek, które pozostawiłby po sobie zmarły poręczyciel.
11. Również jak chodzi o żonę i dzieci to wpierw przywołajmy przepis:

Art. 883. KC § 3. W razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego.

To jedyny przepis traktujący o ograniczeniach poręczyciela względem dłużnika nawet w przypadku śmierci tego ostatniego. My mamy do czynienia ze śmiercią dłużnika, który stał się nim ze względu na złożone przez siebie wcześniejsze poręczenie, nie zaś za swój dług, który byłby czymś lub przez kogoś poręczony. Odpowiedzialność za długi zmarłego przechodzi zatem na rodzinę lub innych spadkobierców zgodnie z przepisami KC dot. dziedziczenia i nie ma od tego wyłączenia (chyba, że na zasadzie odrzucenia spadku w całości lub zgodnie z obowiązującym prawem domyślnie do wysokości spadku z dobrodziejstwem inwentarza). Ale ponieważ dla PKZP są to osoby trzecie, a uregulowana jest windykacja z ostatniego solidarnego poręczyciela - to on za wszystko teraz zapłaci. W praktyce, jeśli uda się uzyskać zaspokojenie z wkładów członka-poręczyciela (również wpłacanych w kolejnych miesiącach, przed przeprowadzeniem postępowania sądowego lub komorniczego względem pierwotnego dłużnika, to może nie dojść do realizacji sprawy przed sądem lub z udziałem komornika. Poręczyciel, który zapłacił za dług, zarówno od rodziny zmarłego poręczyciela jak i dłużnika jako solidarny współdłużnik ma teraz prawo dochodzić części lub całości poniesionych kosztów na spłatę nieswojego długu. W ten proces PKZP nie jest już zaangażowany.
12. Jeżeli było więc dwóch poręczycieli, z których jeden zmarł to w praktyce zostaje jeden poręczyciel, który spłaca pozostałą część. Co warto zauważyć, nie robi tego na warunkach pierwotnej umowy (jak często praktykują kasy), ale poprzez wpłatę swojego wkładu, który co miesiąc, aż do spłaty w całości jest przeksięgowywany na spłatę długu. Bez zgody spłacającego poręczyciela zarząd nie może zmusić go do szybszej spłaty lub spłaty w innej wysokości lub co często się dzieje po prostu płacenia rat pożyczki za dłużnika - gdyż działają tu przywołane wcześniej przepisy szczególne. Strony (PKZP - ostatni poręczyciel) mogą oczywiście zawrzeć ugodę, ale jeśli będzie ona miała charakter pożyczki spłacanej w ratach również powinna zostać zabezpieczona poręczeniem poręczycieli jak przy pożyczce z PKZP.
13. Warto więc udzielić b.poręczycielowi po prostu nowej pożyczki (na zwykłych warunkach) w kwocie zadłużenia pierwotnej pożyczki, aby w razie zakończenia postępowania sądowego skutkującego np. zajęciem nieruchomości pierwotnego dłużnika, jej sprzedażą przez komornika i zaspokojenia długu z majątku na rzecz PKZP, mogło nastąpić zniesienie roszczeń wzajemnych oraz tych zaspokojonych przez pierwotnego pożyczkobiorcę.

To jeszcze została sytuacja, gdyby nie było dwóch poręczycieli, a tylko jeden i to ten który zmarł był tym jedynym.
Zgodnie z

§ 38. Rozp. [Umorzenie nieściągalnego zadłużenia] Nieściągalne zadłużenie może być umorzone w ciężar funduszu rezerwowego.

Gdyby zmarł również i pierwotny dłużnik - to zadłużenie stałoby się faktycznie nieściągalne. Ale do czasu gdy dłużnik żyje i ma to sens ekonomiczny dochodzimy tego roszczenia.
W przeciwnym przypadku mamy do czynienia ze stratą / szkodą i uchwałę podejmuje WZ zgodnie ze swoimi kompetencjami:

§ 19. Rozp. [Kompetencje walnego zebrania członków] Do kompetencji walnego zebrania członków należy: (...)
6) w razie powstania szkód i strat, rozpatrywanie ich przyczyn oraz podejmowanie decyzji w sprawach ich pokrycia,

Powodzenia!