Co zrobić gdy kadencja Zarządu Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej kończy się w czasie pandemii COVID19?

Walne zebranie członków jest najwyższym organem PKZP, w jego skład wchodzą wszyscy członkowie kasy lub jeżeli liczba członków jest większa niż 150 tylko wybrani delegaci. Liczbę delegatów ustala pierwsze walne zebranie członków.

Można wyróżnić dwa rodzaje walnego zgromadzenie członków/delegatów – zwyczajne i nadzwyczajne. Zwyczajne walne zgromadzenie zwoływane jest przez zarząd co najmniej raz w roku. Natomiast nadzwyczajne zebranie może zostać zwołane w razie potrzeby lub na żądanie: komisji rewizyjnej, 1/3 liczby członków PKZP, związków zawodowych.  Nadzwyczajne walne zebranie członków zwołuje się nie później niż w ciągu miesiąca od dnia zgłoszenia żądania i nie wcześniej niż po upływie 5 dni od zawiadomienia członków PKZP o zebraniu.

Zgodnie z art. 19 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie PKZP, do kompetencji walnego zebrania członków należy:

• uchwalanie statutu i wprowadzanie w nim zmian,
• wybór i odwołanie członków zarządu oraz członków komisji rewizyjnej,
• ustalanie wysokości wpisowego i miesięcznych wkładów członków oraz zasad udzielania zapomóg,
• zatwierdzanie sprawozdań i bilansów rocznych,
• przyjmowanie sprawozdań zarządu z bieżącej działalności oraz sprawozdań  i wyników prac komisji rewizyjnej,
• w razie powstania szkód i strat, rozpatrywanie ich przyczyn oraz podejmowania decyzji w sprawie ich pokrycia,
• podejmowania uchwał w sprawach dotyczących likwidacji PKZP.

Wszystkie uchwały walnego zebrania muszą być zgodne z przepisami prawa i statutem kasy.

Niestety Pandemia COVID-19 spowodowała znaczne ograniczenie naszych możliwości przemieszczania się i zgromadzeń, w tym zgromadzeń  członków czy delegatów PKZP gdyż walne zgromadzenie jest również źródłem zagrożenia. To co należy zrobić gdy kadencja Zarządu Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej się kończy w czasie pandemii COVID19?

Kwestie odpowiedzialności prawnej są opisane w Rozporządzeniu, które precyzuje, m.in. że zarząd jest minimum 3 osobowy oraz, że kadencja trwa 4 lata. Czy, sytuacja w której kadencja wygaśnie lub liczba członków organu spadnie poniżej minimum powoduje, że decyzje przestają być prawomocne? Otóż - i tak i nie. TAK przestają być prawomocne, gdyż organ traci prawo do samostanowienia nadane mu rozporządzeniem i wszystkie decyzje muszą zostać w późniejszym czasie zatwierdzone lub wzruszone przez nowy zarząd lub organ wyższy czyli walne zebranie. Ale jednocześnie NIE - gdyż członkowie zarządu / komisji rewizyjne nie są wskazywani, delegowani lub zatrudniani, a pochodzą z wyboru. A w takiej sytuacji, jeśli zaistnieje przeszkoda w wyborze nowego gremium to do czasu przeprowadzenia nowych wyborów pozostają deputowanymi (wybranymi). Rozporządzenie nie przewiduje innej (zastępczej) formy reprezentacji.

Jednocześnie statut prawie każdej kasy wskazuje, że w przypadkach nie opisanych w Rozporządzeniu lub w statucie należy stosować przepisy Kodeksu Cywilnego lub "przepisy ogólne".

W nielicznych statutach znajdują się zapisy wskazujące, kto i na jakich warunkach czasowo może przejąć zarządzanie (np. 3 osoby z najwyższymi wkładami, najdłuższym stażem lub najstarsze) albo kurator ustanawiany przez prezydium związków zawodowych lub pracodawcę. Nie powinien on mieć jednak pełnych kompetencji zarządu do np. udzielania pożyczek, zapomóg czy przyjmowania nowych członków, a jedynie do wykonania niezbędnych i niecierpiących zwłoki czynności tj.

- nadzorowanie poprawności ewidencyjnej i księgowej;

- kontrola rachunku bankowego;

- zatwierdzanie list potrąceń i kontrola wpłat indywidualnych;

- udzielanie informacji członkom;

- dokonywanie rozliczeń i skreśleń członków zmarłych lub tracących zatrudnienie - czyli tych, których obsługa jest niezbędna;

oraz najważniejsze - doprowadzenie do jak najszybszego zwołania walnego i powołania nowego zarządu.

Czasem rolę kierującego PKZP przyjmuje przewodniczący komisji rewizyjnej, co NIE JEST dobrą praktyką i powoduje niebezpieczeństwo nieprawidłowej pracy obu organów.

Konieczne są do spełnienia również dodatkowe warunki np. niełączenie funkcji wykluczonych szczególnymi przepisami, pisemne oświadczenie o przyjęciu odpowiedzialności indywidualnej, złożenie wzoru podpisu czy umocowanie w banku itd.

Jeżeli jednak nie ma tych zapisów w statucie Kodeks Cywilny wskazuje, że dla jednostek nieposiadających osobowości prawnej (lub tak jak w przypadku PKZP, posiadających osobowość ułomną, niepełną) przepisy związane z osobami prawnymi należy stosować odpowiednio. Czyli wskazuje, że może być np. wyznaczony kurator (lub likwidator) przez sąd na wniosek grupy członków lub nawet z indywidualnego powództwa lub też za jednomyślną zgodą członków zarządu, może być powołany prokurent. Sprawy te nie są jednoznacznie doprecyzowane, więc podjęte lub zaniechane czynności w przypadku sporu będą poddane każdorazowo osądowi, a ponieważ nie ma orzecznictwa w tych sprawach - trudno wyrokować czy będą to działania słuszne. Sąd jednak oprze, przypuszczalnie, swoją interpretację zdarzeń o art. 415 KC odnoszący się do konieczności naprawienia winy umyślnej po jej wyrządzeniu - gdyby postępowanie "kierującego" do jakieś szkody doprowadziło. Sam KC również wskazuje na okoliczności, które mogą powodować niemożność przeprowadzenia przewidzianych prawem czynności w ich pierwotnym terminie, czyli zapisy o sile wyższej - które stwierdzają, że na czas istnienia zdarzenia uniemożliwiającego dokonanie jakieś czynności zwykły bieg terminu zostaje zawieszony.

Można więc przyjąć, że zapis o 4 letniej kadencji zostaje zawieszony na czas trwania epidemii lub stanu nadzwyczajnego - i na taki czas wyłączyć "odliczanie" 4 letniego terminu.

W kolejnej części cyklu pt.: Wyzwania PKZP w dobie kryzysu i pandemii koronawirusa (SARS-Covid-19) opowiemy o Miernikach bezpiecznych pożyczek.