Mając fundusz rezerwowy, niektóre PKZP decydują się na wykorzystanie jego środków na rzecz członków kasy. Jest to zazwyczaj umorzenie części pożyczki. Udzielenie członkowi PKZP pożyczki bezzwrotnej lub umorzenie całości bądź części pożyczki stanowi dla pożyczkobiorcy przychód podlegający opodatkowaniu. Pożyczkobiorca przychód ten powinien wykazać w rubryce „Inne źródła” w zeznaniu rocznym (tak jak każde inne podlegające opodatkowaniu, wspomniane powyżej, przychody z PKZP).
W szczególnym wypadku, decyzja o umorzeniu pożyczki podejmowana jest po śmierci członka kasy (a zarazem podatnika). Umorzonej kwoty nie zalicza się do przychodów zmarłego, albowiem nie został spełniony warunek realnego otrzymania przez niego przychodu (co za tym idzie nie powstaje obowiązek podatkowy).
Jakie są konsekwencje podatkowe wypłaty wkładów członkowskich (po śmierci członka kasy) osobie wskazanej w deklaracji przystąpienia do PKZP ?
Po śmierci członka PKZP, zgromadzone wkłady mogą być wypłacane osobie uposażonej, a w razie jej niewskazania wchodzą do masy spadkowej i mogą być wypłacane tylko spadkobiercom wskazanym w prawomocnym postanowieniu sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo w notarialnym akcie poświadczenia dziedziczenia.
Jeżeli w deklaracji przystąpienia jest wskazana tzw. „osoba uposażona”, wtedy PKZP wypłaca jej zgromadzone środki (pozostałość wkładów po przeksięgowaniu ewentualnej pożyczki). Podatek płaci „osoba uposażona”, która rozlicza ten przychód jako ”Inne źródła” w rozliczeniu rocznym.
Natomiast, jeżeli w deklaracji brak wpisu o „osobie uposażonej”, wtedy środki wchodzą do masy spadkowej. Zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity: Dz.U z 2018 poz.644 z późn.zm), jeżeli spadkobierca wywodzi się z kręgu najbliższej rodziny zmarłego i dotrzyma obowiązków narzuconych tą ustawą, może być zwolniony z podatku od spadków i darowizn. W takim wypadku PKZP jest zobowiązane (zgodnie z przepisem art.19 ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) do poinformowania naczelnika urzędu skarbowego (właściwego wierzycielowi – spadkobiorcy) o dokonanych wypłatach i ich wysokości w terminie 14 dni od dnia wypłaty.
