I. Przedmiot opinii.

Niniejsza opinia dotyczy kwestii prawidłowości zwołania walnego zebrania członków kasy
zapomogowo - pożyczkowej oraz ważności uchwał podjętych na tym zebraniu, możliwości
zwołania walnego zebrania delegatów oraz obradowania na posiedzeniach prowadzonych
z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, z uwzględnieniem możliwości
wprowadzenia przerwy w obradach walnego zebrania członków kasy zapomogowo –
pożyczkowej w świetle obowiązujących przepisów oraz przepisów przejściowych – z uwagi
na zmianę przepisów dotyczących funkcjonowania kas zapomogowo – pożyczkowych
w 2021 r.

II. Podstawa prawna.

1. Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych
(Dz.U.2021.1666 z dnia 2021.09.10) – akt obowiązujący;
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas
zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych
w zakładach pracy (Dz.U.1992.100.502 z dnia 1992.12.28) – akt uchylony;
3. Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych w wersji z dnia 12.02.2019 r.
(Dz.U. z 2019 r. poz. 263 t.j.).
4. Ustawa z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z
nimi konsultacji (Dz.U. poz. 550, z 2008 r. poz. 584 i 778 oraz z 2009 r. poz. 805).
5. art. 2 pkt 5 ustawy dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U.
z 2020 r. poz. 344);
6. art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2021 r. poz.
217);

III. Procedura zwoływania walnego zebrania członków kasy zapomogowo –
pożyczkowej.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że walne zebranie członków kasy zapomogowo –
pożyczkowej (dalej „KZP”) może być zwyczajne albo nadzwyczajne (art. 20 ust. 1 ustawy
o kasach zapomogowo – pożyczkowych). Zwyczajne walne zebranie członków zwołuje
zarząd przynajmniej raz w roku.
Natomiast nadzwyczajne walne zebranie członków KZP zarząd zwołuje w razie potrzeby
lub na wniosek 1) komisji rewizyjnej; 2) 1/3 liczby członków KZP; 3) podmiotu sprawującego
kontrolę nad KZP, o którym mowa w art. 5, to jest zakładowej organizacji związkowej
działająca u pracodawcy.
Nadzwyczajne walne zebranie członków zwołuje się nie później niż w terminie miesiąca od
dnia złożenia wniosku i nie wcześniej niż po upływie 5 dni roboczych od dnia zawiadomienia
członków KZP o zebraniu (art. 20 ust. 4 ustawy o kasach zapomogowo – pożyczkowych).
Tak uregulowaną procedurę należy uznać za dość sformalizowaną.

IV. Ważność uchwał.

Uchwały organów Kasy zapomogowo - pożyczkowej zapadają zwykłą większością głosów
w obecności co najmniej połowy liczby ich członków. Wobec powyższego, niezbędnym
kworum umożliwiającym podjęcie ważnej uchwały jest co najmniej połowa liczba członków
KZP.
Warunkiem ważności uchwał podejmowanych przez KZP jest więc wymagane kworum oraz
zachowanie prawidłowej procedury zwoływania walnego zebrania członków KZP opisanej
w pkt. III niniejszej opinii.
Zaznaczenia ponadto wymaga, że uchwała walnego zebrania, zgodnie z art. 20 ust.7
ustawy o KZP, staje się skuteczna z dniem:
1) bezskutecznego upływu terminu do jej zaskarżenia do sądu;
2) prawomocnego oddalenia przez sąd powództwa zaskarżającego uchwałę walnego
zebrania.
W oparciu o powyższe, w sytuacji braku zaskarżenia uchwały, co do zasady uchwała
walnego zebrania KZP staje się skuteczna.
Powyższe przytoczone przepisy ustawy o KZP oznaczają, że ważna uchwała powinna
zostać podjęta w obecności co najmniej połowy liczby członków KZP. Jednakże, w razie
braku zaskarżenia takiej uchwały do Sądu, ostatecznie taka uchwała stanie się skuteczna,
w terminach wskazanych w art. 20 ust.7 ustawy o KZP. Podsumowując, możliwa jest
sytuacja, w której uchwała podjęta bez wymaganego kworum, staje się skuteczna, z uwagi
na brak jej zaskarżenia do Sądu.
Należy jednak pamiętać o kontroli sprawowanej nad KZP, o której mowa w punkcie VI
niniejszej opinii.

V. Organy KZP.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o KZP, Organami KZP są:
1) walne zebranie członków;
2) zarząd;
3) komisja rewizyjna.
Dla liczniejszych KZP został wprowadzony w ustawie ust. 2 tego artykułu, który wprowadza
możliwość zwołania walnego zebrania delegatów. Ta możliwość została wprowadzona
dla KZP liczących więcej niż 100 członków. Liczbę delegatów ustala zarząd KZP, w drodze
uchwały, zgodnie z proporcją wskazaną w statucie KZP. W związku z powyższym, aby móc
zwołać walne zebranie delegatów, statut KZP powinien określać tryb i sposób wybierania
delegatów, oraz proporcję, w jakiej ustalana jest liczba delegatów w stosunku do członków
KZP. Jednocześnie ustawa o KZP nie zawiera dalszych regulacji w przedmiocie ustalenia
proporcji, w jakiej ustalana jest liczba delegatów w stosunku do członków KZP, a więc
ta kwestia może już zostać uregulowana w statucie samodzielnie przez KZP, zgodnie
z potrzebami KZP.
Wówczas, do walnego zebrania delegatów stosuje się odpowiednio przepisy o walnym
zebraniu członków. Odpowiednie stosowanie przepisów o walnym zebraniu członków do
walnego zebrania delegatów oznacza m.in., że uchwały walnego zebrania delegatów
powinny zapadać zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy liczby
delegatów (art. 17 w zw. z art. 16 ust. 2 projektowanej ustawy) oraz że walne zebranie
delegatów może podjąć uchwałę o likwidacji KZP z własnej inicjatywy, bezwzględną
większością głosów w obecności co najmniej połowy liczby delegatów (str. 15 uzasadnienia
projektu ustawy o KZP).
Swoiste ułatwienie w odbywaniu zebrań organów KZP oraz zgromadzeniu odpowiedniej
liczby członków, przewiduje również art. 16 ust. 3 ustawy o KZP. Zgodnie z tym przepisem,
Organy KZP mogą obradować na posiedzeniach prowadzonych z wykorzystaniem
środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca
2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344), co może
obejmować w szczególności:
1) transmisję posiedzenia w czasie rzeczywistym między uczestnikami posiedzenia;
2)wielostronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której uczestnicy
posiedzenia mogą wypowiadać się w jego toku;
3) identyfikację osoby, która korzysta ze środków komunikacji elektronicznej;
4) oddanie głosu z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.
Zgodnie z powyższym zapisem, członkowie organów KZP mogą używać różnego rodzaju
programów komputerowych oraz rozwiązań technicznych, umożliwiających łączenie się na
odległość.

VI. Kontrola sprawowana nad KZP.

Należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o KZP, kontrolę nad KZP sprawuje
działająca u pracodawcy zakładowa organizacja związkowa. Natomiast, jeżeli u pracodawcy
działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa, kontrolę nad KZP sprawują
wspólnie te organizacje, tworząc wspólną reprezentację związkową (ust.2 ustawy). W
sytuacji, gdy u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, kontrolę nad KZP
sprawuje rada pracowników, o której mowa w ustawie z dnia 7 kwietnia 2006 r. o
informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. poz. 550, z 2008 r.
poz. 584 i 778 oraz z 2009 r. poz. 805). Finalnie, jeżeli u pracodawcy nie działa rada
pracowników, kontrolę nad KZP sprawuje reprezentacja osób wykonujących pracę
zarobkową wyłoniona w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
W ramach sprawowanej kontroli, KZP przekazuje podmiotowi sprawującemu nad nią
kontrolę:
1) protokoły z posiedzeń organów KZP oraz protokoły z kontroli działalności KZP
sporządzone przez komisję rewizyjną;
2) sprawozdania z bieżącej działalności organów KZP oraz sprawozdania finansowe, o
których mowa w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z
2021 r. poz. 217);
3) statut KZP i jego zmiany.
Ponadto, podmiot sprawujący kontrolę nad KZP wyznacza jedną osobę, która ma prawo
uczestnictwa w posiedzeniach walnego zebrania członków.
W świetle ustawy o KZP, powyższe czynności składają się na całokształt czynności
kontrolnych dotyczących posiedzeń oraz sprawozdawczości KZP. Co do zasady, podmiot
sprawujący kontrolę, nie ma możliwości ingerowania w podmiot kontrolowany (KZP). Taki
wniosek można wywieść z projektu ustawy o KZP, w którym pojęcie „nadzór” zawarte w
Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas
zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w
zakładach pracy (Dz.U.1992.100.502 z dnia 1992.12.28) zostało zastąpione pojęciem
„kontrola”. W uzasadnieniu projektu tej ustawy wskazano zaś, że „Na gruncie
prawoznawstwa – zwłaszcza w obszarze prawa administracyjnego – nadzór jest zazwyczaj
łączony z możliwością władczej ingerencji przez podmiot nadzorujący w działalność
podmiotu nadzorowanego, gdyż pojęcie to mieści w sobie przynajmniej możliwość
wydawania zaleceń i poleceń podmiotowi nadzorowanemu. Jednakże projektowana
regulacja należy do prawa prywatnego, a nie do prawa publicznego, zatem podmioty,
które mogą sprawować nadzór społeczny nad KZP, nie mają środków umożliwiających
władczą ingerencję w działalność kas. W związku z powyższym, użycie terminu „nadzór”
byłoby mylące, a ponadto mogłoby wywoływać wątpliwości praktyczne. Dlatego
zastąpiono „nadzór” terminem „kontrola”, który nie mieści w swoim polu znaczeniowym
możliwości ingerowania w podmiot kontrolowany” (str. 4 uzasadnienia projektu ustawy z
dnia 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowo-pożyczkowych (Dz.U.2021.1666 z dnia
2021.09.10).

VII. Procedura zwoływania walnego zebrania członków KZP oraz ważność uchwał
w świetle uchylonego Rozporządzenia.

Ustawa o KZP stanowi nowy akt prawny – weszła w życie w dniu 11.10.2021 r. Powyższa
ustawa uchyliła Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie
pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas
oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (Dz.U.1992.100.502 z dnia 1992.12.28),
które przed wejściem w życie obecnie obowiązującej ustawy, regulowało kwestie
dotyczące KZP. W starym stanie prawnym, podstawę utworzenia u pracodawców kas
zapomogowo – pożyczkowych stanowił art. 39 ustawy o związkach zawodowych.
Przepisy przejściowe ustawy o KZP przewidują, że kasy zapomogowo – pożyczkowe,
działające dotychczas na podstawie art. 39 ustawy o związkach zawodowych, stają się KZP
z dniem wejścia w życie nowej ustawy o KZP. Taki automatyzm działa również w sytuacji
członków kasy zapomogowo – pożyczkowej działającej na podstawie art. 39 ww. ustawy –
z dniem wejścia w życie stali się oni członkami KZP. Natomiast członkowie organów kasy
zapomogowo – pożyczkowej, pełnią swoje obowiązki do końca ich kadencji.
Wobec powyższych przepisów przejściowych, wskazać należy, że co do zasady,
od momentu wejścia w życie nowej ustawy o KZP, zastosowanie mają przepisy nowej
ustawy. Niezależnie jednak od powyższego, zarówno uchylone Rozporządzenie jak i nowa
ustawa o KZP w zasadzie w sposób tożsamy regulują kwestie zarówno procedury
zwoływania walnego zebrania członków KZP, w tym nadzwyczajnego walnego zebrania, jak
i kwestii wymaganego kworum do podjęcia ważnych uchwał. Należy więc wskazać,
że poprzednio obowiązujące Rozporządzenie przewidywało, że uchwały organów PKZP
zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy liczby członków
(delegatów) (§14 Rozporządzenia).
Wobec powyższego, wskazać należy, że zmiany obowiązujących przepisów w 2021 r.,
to jest wprowadzenie nowej ustawy o KZP, w szczególności w kontekście przepisów
przejściowych tej ustawy, w zasadzie nie wpływają na zmianę procedury zwoływania
walnego zebrania KZP (zwyczajnego oraz nadzwyczajnego) oraz niezbędnego kworum
do podjęcia ważnych uchwał.

VIII. Ważność uchwał a wprowadzenie przerwy w trakcie obrad walnego zebrania KZP.

W kontekście powyższego, w sytuacji braku niezbędnego kworum do podjęcia uchwały
przez walne zebranie członków KZP, podjęta uchwała nie będzie ważna. Należy więc
uzyskać odpowiednie kworum na tym zebraniu, aby móc podejmować ważne uchwały.
Wobec tego, działaniem prawidłowym i zgodnym z obowiązującymi przepisami
wskazanymi w niniejszej opinii, jest zarządzenie przerwy w zebraniu i wznowienie zebrania
po przerwie (trwającej przykładowo 30 minut) celem zebrania się niezbędnej liczby
członków KZP. Wówczas do czynienia mamy z jednym zebraniem, w trakcie którego
zarządzono przerwę. Działanie takie jest dopuszczalne i nie stoi w sprzeczności
z przepisami dotyczącymi procedury zwoływania walnego zebrania członków KZP,
nie stanowi także naruszenia tych przepisów – nie mamy do czynienia bowiem z drugim
zebraniem, tylko z tym samym zebraniem, które zostaje wznowione po przerwie. W sytuacji
jednak, gdyby przerwa miała trwać dłuższy okres, przykładowo parę dni, to wówczas
należałoby dokonać ponownego zwołania nadzwyczajnego walnego zebrania członków
zgodnie z procedurą opisaną w pkt. III niniejszej opinii.
W sytuacji więc, gdy brak jest niezbędnego kworum do podjęcia uchwały przez walne
zebranie KZP, taka uchwała nie może zostać podjęta w sposób ważny i skuteczny.
W zasadzie jednak, w razie braku zaskarżenia tej uchwały, staje się ona skuteczna
z art. 20 ust.7 ustawy o KZP.
Obowiązujące przepisy dotyczące działania kas zapomogowo – pożyczkowych nie regulują
kwestii przerwania ani odroczenia walnego zebrania członków KZP. W związku z tym, brak
jest podstaw prawnych do twierdzenia, że dokonywanie takich przerw w podczas walnego
zebrania jest niedozwolone. Uznać należy, że zarządzenie przerwy podczas walnego
zebrania członków KZP jest działaniem dopuszczalnym.
Jednocześnie możliwie jest wprowadzenie zapisu do statutu KZP, który będzie regulował
zasady wprowadzania przerw podczas walnego zebrania członków KZP. Wprowadzenie
takiego zapisu w statucie powinno usunąć wątpliwości co do dopuszczalności
i prawidłowości zarządzenia przerwy w trakcie walnego zebrania członków KZP, z tym
zastrzeżeniem, aby w praktyce działalności KZP przerwy w walnym zebraniu były
wprowadzane zgodnie z zapisami statutowymi. Możliwie jest wprowadzenie zapisów
statutowych o następującej treści:
1. „Podczas walnego zebrania członków KZP dopuszcza się zarządzenie przerwy
albo przerw w razie potrzeby. Przerwa nie powinna trwać dłużej niż (przykładowo)
1 godzinę.
2. Po przerwie wznawia się w dalszym ciągu obrady walnego zebrania członków KZP
oraz należy zaprotokołować, kto się stawił na zebranie po przerwie”.
W razie potrzeby, możliwie jest także zawarcie bardziej szczegółowych zapisów w statucie.

IX. Wnioski.

Warunkiem ważności uchwał podejmowanych przez KZP jest wymagane kworum
oraz zachowanie prawidłowej procedury zwoływania walnego zebrania członków KZP.
Uchwała podjęta na walnym zebraniu członków KZP staje się skuteczna w sytuacji braku
zaskarżenia tej uchwały do Sądu. Nad KZP sprawowana jest ponadto kontrola, jednakże co
do zasady, nie obejmuje ona ingerowania w podmiot kontrolowany, a obejmuje
przekazywanie przez KZP podmiotowi kontrolującemu protokołów z posiedzeń,
sprawozdań oraz statutu i jego zmian.
W razie wystąpienia utrudnień w zebraniu odpowiedniej liczby członków umożliwiającej
podjęcie ważnych uchwał, dla liczniejszych KZP wprowadzono możliwość zwołania walnego
zebrania delegatów, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o walnym zebraniu
członków. Wówczas należy wprowadzić w statucie KZP regulacje odnoszące
się do proporcji, w jakiej ustalana jest liczba delegatów w stosunku do członków KZP.
Wprowadzono ponadto możliwość przeprowadzenia obrad organów KZP przy
wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, to jest umożliwiających zdalne łączenie
się na odległość przez członków organu KZP.
Działaniem zgodnym z obowiązującymi przepisami prawa jest wprowadzenie przerwy
w trakcie obrad walnego zebrania członków KZP. Możliwość przerwania obrad walnego
zebrania nie jest regulowana przez przepisy prawa, lecz brak jest podstaw prawnych
do twierdzenia, że wprowadzenie takiej przerwy w trakcie obrad jest niedozwolone.
Ponadto, możliwym jest również uregulowanie w statucie KZP zasad wprowadzania przerw
podczas obrad walnego zebrania członków KZP.
Wobec powyższego, należy uznać za działanie prawidłowe i zgodne z obowiązującymi
przepisami prawa, w postaci zarządzenia przerwy w trakcie obrad walnego zebrania
członków KZP w celu zebrania się prawidłowej ilości członków KZP umożliwiającej podjęcie
ważnych i skutecznych uchwał przez walne zebranie członków KZP. Można wówczas
podjąć obrady po przerwie i, przy wymaganym kworum, podejmować ważne uchwały.
Trzeba jednak zastrzec, że kwestia wprowadzania przerw w obradach walnego zebrania
członków KZP nie jest regulowana przez obowiązujące przepisy prawa, a sama procedura
zwoływania takiego walnego zebrania jest uregulowana w sposób sformalizowany
w ustawie o KZP, mogą więc w praktyce wystąpić rozbieżności w interpretacji w zakresie
możliwości wprowadzania przerwy w obradach walnego zebrania.
Opinia została sporządzona na podstawie informacji uzyskanych od Klienta, w oparciu
o obowiązujące przepisy ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o kasach zapomogowopożyczkowych,
a także z uwzględnieniem przepisów przejściowych tej ustawy w związku
z jej wejściem w życie w dniu 11.10.2021 r. i uchyleniem poprzednio obowiązujących
przepisów, to jest Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie
pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas
oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy oraz art. 39 ustawy o związkach
zawodowych, a także wybranych przepisów z ustaw: o informowaniu pracowników
i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, art. 2 pkt 5 ustawy o świadczeniu usług drogą
elektroniczną, art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

K&S Kancelaria Radców Prawnych
Kardasz Staszak Sp.p.