Zasady udzielania pożyczek, warunki ich spłacania oraz poręczania wynikają bezpośrednio ze statutu Pracowniczej Kasy Zapomogowo – Pożyczkowej, jak również mogą być doprecyzowane przez regulaminy wewnętrzne kasy.
Prawo do ubiegania się o pożyczkę przysługuje tylko i wyłącznie członkowi kasy tj. osobie, która złożyła deklarację przystąpienia do PKZP, uiściła wymaganą kwotę opłaty wpisowej oraz została przyjęta w poczet członków kasy na podstawie uchwały zarządu. Jednakże samo przystąpienie do Pracowniczej Kasy Zapomogowo – Pożyczkowej nie jest podstawą do ubiegania się o wsparcie finansowe. Z art. 10 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych (Dz.U. 1992 nr 100 poz. 502) wynika, że prawo do korzystania z pożyczek i zapomóg mają członkowie, którzy wpłacili wpisowe oraz wkłady przez okres dwóch kolejnych miesięcy. W statucie każdej kasy powinny znaleźć się zapisy określające maksymalną kwotę udzielanych pożyczek, maksymalny termin ich spłaty, jak również warunki zabezpieczenia spłaty.
W praktyce spotyka się podział pożyczek na długoterminowe, średnioterminowe, krótkoterminowe, nazywane również chwilówkami, oraz pożyczki uzupełniające. Kwota przyznanej pożyczki jest uzależniona od wkładów zgromadzonych na koncie osobowym członka, pobieranego wynagrodzenia miesięcznego brutto, daty spłaty poprzedniej pożyczki oraz sposobu wywiązywania się pożyczkobiorcy z obowiązków spłaty poprzedniego zadłużenia. Wysokość pożyczki uzależniona jest także od możliwości finansowych samej PKZP.
W regulaminie przyznawania pomocy materialnej lub w samy statucie PKZP zapisy o wysokości wypłacanych pożyczek mogą przyjąć następującą postać :
„Członkowie, których wkład wynosi:
co najmniej 100 zł mogą otrzymać pożyczkę w maksymalnej wysokości 2.500 złotych,
od 101 zł - 400 zł mogą otrzymać pożyczkę w maksymalnej wysokości 3.000 złotych,
od 401 zł - 800 zł mogą otrzymać pożyczkę w maksymalnej wysokości 4.000 złotych,
od 801 zł - 1200 zł mogą otrzymać pożyczkę w maksymalnej wysokości 5.000 złotych.”
PKZP może udzielać swoim członkom także tzw. szybkich pożyczek (krótkoterminowych), określanych potocznie jako chwilówki. Ten rodzaj pożyczki przyznawany jest w stałej kwocie wszystkim ubiegającym się o ten wariant dofinansowania lub określany jest jako % obliczany od wynagrodzenia brutto. W odróżnieniu od pożyczek długoterminowych chwilówki spłacane są najczęściej w jednej racie z najbliższego wynagrodzenia pożyczkobiorcy.
Szczególnym rodzajem dofinansowania są pożyczki uzupełniające, przyznawane tym członkom PKZP, którzy posiadają zadłużenie z tytułu wcześniej zaciągniętego zobowiązania oraz systematycznie wpłacają raty. Kwota uzupełnienia nie może przekroczyć różnicy między maksymalną wysokością pożyczki udzielonej pożyczkobiorcy a sumą pozostałego do spłaty zadłużenia. Głównym warunkiem udzielenia tego rodzaju pożyczki jest poręczenie jej spłaty przez te same osoby, które żyrowały dotychczasowe zadłużenie. Udzielając pożyczki uzupełniającej należy ponownie opracować harmonogram spłaty zadłużenia.
Pożyczki udzielane przez Pracownicze Kasy Zapomogowo – Pożyczkowe nie są oprocentowane oraz są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych.
Najczęściej zaciągnięcie zobowiązania w stosunku do PKZP wymaga zabezpieczenia jego spłaty przez poręczycieli. W myśl przepisów Kodeksu cywilnego poręczenie jest umową, przez którą żyrant zobowiązuje się wobec wierzyciela do spłaty zobowiązania dłużnika, w sytuacji gdyby dłużnik swojego zobowiązania nie wykonał. Poręczenia udziela inny członek PKZP. Takiego zabezpieczenia nie wymagają pożyczki, których wysokość nie przekracza kwoty wkładów pożyczkobiorcy.
Spłata zadłużenia członka PKZP następuje na skutek potrącenia miesięcznych rat z wynagrodzenia pracownika. Składając wniosek o udzielenie pożyczki pożyczkobiorca wyrażą zgodę na potrącanie spłat pożyczki z wynagrodzenia, z zasiłku chorobowego, opiekuńczego lub zasiłku macierzyńskiego, a w razie skreślenia z listy członków – zgody na natychmiastowe uregulowanie zadłużenia pozostałego do spłaty. Analogiczne zobowiązanie przedkładane jest do podpisu poręczycielom.
